O Kaszubach na Śląsku. Muzeum Wejherowo obecne
16 i 17 maja 2019 r. w Ośrodku „Pamięć i Przyszłość” Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu miała miejsce ogólnopolska konferencja naukowa pt. „Wieś na ziemiach Zachodnich i Północnych po 1945 roku – ciągłość czy zmiana?”. Jej celem była refleksja nad sytuacją powojennej wsi na ziemiach przyłączonych do Polski po II wojnie światowej. Prelegenci starali się odpowiedzieć na liczne i wciąż pojawiające się pytania badawcze: Kim byli nowi osadnicy na Ziemiach Odzyskanych? W jaki sposób kształtowały się ich wzajemne relacje? Czym była tożsamość regionalna Ziem Zachodnich i Północnych? W jaki sposób zrealizowano program reformy rolnej i osadnictwa wiejskiego? Jak zrealizowano tu program kolektywizacji? Czy Państwowe Gospodarstwa Rolne były tu dominującą formą własności rolnej? Do jak wielkich zmian narodowościowych doszło na obszarach wiejskich Ziem Zachodnich i Północnych? Co stało się z chłopami i gospodarką rolną po 1989 roku?
Uczestnikiem tej konferencji był również pracownik Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, dr Michał Hinc, który wygłosił referat pt. „W walce o odniemczenie Pomorza. Reforma rolna i polityka osadnicza na Kaszubach po II wojnie światowej”. Ówczesne Kaszuby to również Ziemie Odzyskane, m. in. część powiatu morskiego (wejherowskiego), a także lęborski i bytowski. Wiele wówczas zmieniło się na kaszubskiej wsi, zwłaszcza w kontekście narodowościowym. Niemal z dnia na dzień z krajobrazu wsi zniknęli polscy i niemieccy właściciele majątków ziemskich, a ich mienie stało się państwową własnością. Skończyło się również istniejące od wielu pokoleń sąsiedztwo rodzin polskich i niemieckich. W miejscu tych ostatnich pojawili się polscy osadnicy z województw centralnych i byłych Kresów Wschodnich. W stosunkowo krótkim czasie władze państwowe zrealizowały wielokrotnie powtarzany postulat „odniemczenia Pomorza”, „odniemczenia Kaszub”.
Monografia zawierająca kilkadziesiąt referatów uczestników konferencji ukaże się już w przyszłym roku.
Tekst: Michał Hinc
Fot. Krzysztof Ociesa-Żyła, Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”
