Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej

Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie powstało w 1968 r. i jest jedną z ważniejszych instytucji związanych z kulturą kaszubską. Nawiązuje do tradycji Muzeum Kaszubsko-Pomorskiego, powstałego w Sopocie w 1913 r., z inicjatywy Aleksandra Majkowskiego. Muzeum sopockie niestety nie przetrwało pierwszej wojny światowej, a jego zbiory w większości uległy rozproszeniu. Muzeum w Wejherowie jest spadkobiercą idei Majkowskiego, stanowi skarbnicę regionalnych artefaktów oraz centrum rozwoju kaszubszczyzny, jej wartości kulturowych, a w szczególności języka kaszubskiego. 

Historia powstania

Muzeum wejherowskie zawdzięcza swoje powstanie regionalnym działaczom. W skład Komitetu Organizacyjnego Muzeum Kaszubskiego wchodzili: Mieczysław Baran, Jerzy Kiedrowski, Edmund Kamiński, Irena Kamecka, Miron Łukowicz, Jan Trepczyk oraz Paweł Labudda i Zygfryd Strzebrakowski. Już od 1963 r. w Miejskiej Bibliotece Publicznej gromadzono eksponaty, z zamysłem utworzenia w przyszłości docelowego miejsca ich przechowywania. W 1967 r. Franciszka Majkowska (siostra A. Majkowskiego) krótko przed śmiercią przekazała do jeszcze nieistniejącego muzeum swoją bogatą spuściznę, która stanowi jedną z bardziej wartościowych kolekcji w zasobach instytucji. Po kilkuletnich staraniach kaszubskich działaczy, dnia 1 września 1968 r. Powiatowa Rada Narodowa w Wejherowie podjęła uchwałę o utworzeniu muzeum. Lech Bądkowski po przyjęciu uchwały ogłosił, że „powstało muzeum, które jest materialnym, ziszczonym przykładem naszych ambicji i możliwości, któremu rokuję dużą rolę w kształtowaniu nowej kulturowej samowiedzy”. Instytucją zarządzali kolejno: Paweł Labudda (1968-73), Teresa Makowska (1973-91), Bogusław Breza (1991-2007) Radosław Kamiński (2007-2013) oraz Tomasz Fopke (2013-2023). Obecnie funkcję dyrektora sprawuje Michał Hinc. 

Muzeum, zanim zadomowiło się w murach pałacu, dwukrotnie zmieniało lokalizację. Pierwszą siedzibą wejherowskiej instytucji były pomieszczenia na parterze kamienicy przy ul. Sienkiewicza 10. Po czterech latach muzeum otrzymało budynek przy ul. Sobieskiego 239, w którym funkcjonowało przez kolejne dwadzieścia trzy lata. W 1984 r. dodatkowo pozyskano ceglaną kamienicę przy ul. Wałowej 14a, w której do dzisiaj znajduje się Dział Literatury i Prasy. Od kwietnia 1995 r. muzeum funkcjonuje w obecnej siedzibie, tj. w Pałacu Przebendowskich i Keyserlingków przy ul. Zamkowej 2a. Pałac ten ma ogromne walory artystyczne i historyczne.  Zlokalizowany jest w urokliwym parku im. Aleksandra Majkowskiego, u podnóża kalwarii. W 2011 r. muzeum weszło w posiadanie wielkiej spuścizny po prof. Gerardzie Labudzie, który za życia wybrał wejherowską instytucję jako miejsce dla swojego archiwum i obszernego księgozbioru. Dyrekcja muzeum wraz z lokalnymi samorządowcami na przestrzeni wielu lat poczyniła starania, których efektem było wybudowanie na fundamentach przypałacowego tzw. „domku ogrodnika” Książnicy profesora Gerarda Labudy, gdzie ww. spuścizna znalazła godne miejsce. Książnicę oficjalnie otwarto w 2020 r.

Działalność muzeum

Na początku działalności instytucji, jednym z podstawowych problemów było jasne określenie zakresu jej działania. Początkowo pojawił się projekt, aby muzeum obejmowało swoimi zainteresowaniami praktycznie wszystkie dziedziny rozwoju cywilizacyjnego Kaszub i Pomorza. Przez kilka lat istniał nawet dział przyrodniczy, gdzie wykonano inwentaryzację ornitologiczną i dendrologiczną wejherowskiego parku. Obecnie w ramach podstawowej działalności merytorycznej w muzeum funkcjonuje siedem głównych działów: Literatury i Prasy, Rękopisów i Starodruków, Muzyki, Sztuki i Etnografii, Fotografii i Dokumentów Życia Społecznego, Edukacji i Upowszechniania oraz Zasobów Cyfrowych. Podstawowymi zadaniami MPiMK-P, zgodnie ze statutem, pozostają niezmiennie: gromadzenie, konserwacja, opracowywanie i upowszechnianie dorobku z zakresu tematycznego muzeum, ale też zachowanie kultury duchowej Kaszub. 

Dyrekcja Muzeum

Aleksandra Sielicka – P.O. Dyrektora Muzeum

Aleksandra Sielicka jest absolwentką Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na kierunku Ochrona Dóbr Kultury ze specjalizacją Konserwatorstwo. Ukończyła studia podyplomowe z zakresu muzealnictwa na Uniwersytecie Warszawskim. Ukończyła również studia historyczne trzeciego stopnia na Uniwersytecie Gdańskim. Jako kurator zrealizowała wiele wystaw poświęconych m.in. historii Wejherowa, językowi kaszubskiemu czy kulturze Kaszub. Jest wieloletnim przewodnikiem turystycznym i aktywnym członkiem Koła PTTK w Wejherowie.